Bir Şeyhin Tevazuu
M. Uğur Derman, “Türk Sanatında Ebru” isimli eserinde geniş yer verdiği Hezarfen Edhem Efendi’yi anlatırken pek güzel hatıralar nakletmiştir.
Hezarfen Edhem Efendi, Üsküdar Özbekler Dergahı şeyhi Edhem Efendi’dir. Bu dergahın milli mücadele tarihi içinde de pek mühim bir yeri vardır. Zira milli mücadele için Anadolu’ya geçecek asker veya sivil pek çok mühim şahsiyet Özbekler Tekkesi ilgililerinin bu zor ve önemli işi başarabilmişlerdir.
Edhem Efendi şair, hattat, doğramacı, marangoz, oymacı, hakkak, mühürcü, dökmeci, tornacı, demirci ve matbaacıdır. Vaktini ibadet etmek, kitap okumak ve dergahın mescidi altındaki iş odasında nice eserler vücuda getirmekle geçirir. Kendisi (hezarfen) bir sanat sahibi lakabıyla anılır.
Örnek alınacak bir ahlaka da sahip olan bu büyük sanatkar, “bir gün Süleymaniye’deki Şeyhülislam Kapısı’na kestirmede yürüyerek çıkarken Tahtakale civarında dökümle uğraşan bir Ermeni Usta’nın, elindeki semaverin üst kısmını bir türlü yerine uydurup kaynatamadığını görür ve durup bakar. Dükkandaki çırak, ustasına, birinin kendilerine baktığını işaret edince, zaten sinirlenmiş olan usta, Ermenice:” Bırak şu eşeği” der. Bu lisanı bildiği için söyleneni anlayan Edhem Efendi, daha da yaklaşıp Türkçe olarak,” yapamadığınız nedir?” diye sorar ve cübbesini çıkartıp o işi hemen halleder. Sevinen usta öpmek için onun eline sarılınca Edhem Efendi onun eline vurarak kendi elini çeker ve Ermenice “Bırak şu eşeği!” cevabını verir. Utancından ne yapacağını şaşıran usta efendinin ayaklarına kapanmak ister, fakat o mani olur. Bu hadiseden sonra Edhem Efendi ne zaman dükkanın önünden geçse, Ermeni Usta O’nu mutlaka çevirip bir kahve içirmeden bırakmazmış.”
Yine Uğur Derman Bey’in nakline göre Edhem Efendi 1904 yılı ocak ayının bir Cuma gecesinde yatsı namazı ortasında üç ihlas bir fatiha okunurken “Amenna ve saddakna (inandık ve tasdik ettik) dedikten sonra secdeye kapanmış ve ruhunu Allah’a teslim etmiştir.
|
