Mahmud Celaleddin Ekolü
Aslen Dağıstanlı olan Mahmud Celaleddin Efendi, babası Şeyh Mehmed Efendi ile birlikte İstanbul’a gelmiştir. Doğum tarihi belli değildir. İlk yazı derslerini Ak Molla Ömer Efendi ve Hoca Rasim Efendi’nin talebelerinden Abdüllatif Efendi’den almıştır. Yamakzade Salih Efendi ve Ebubekir Raşid Efendi’ye yazı dersi almak için yaptığı müracaatlar ise, dik başlılığı sebebiyle reddedilmiştir. Bunun üzerine Hafız Osman Efendi (1942-1698)’nin eserlerine bakarak kendi kendini yetiştirmiştir.
Sülüs ve nesih yazıda kendine hasgüzel bir tavra sahip olmuş ve çok kuvvetli ve kudretli eserler ortaya koymuştur. Celi sülüs’te ise aynı başarıyı gösterememiştir; celi sülüs harfleri donuk ve küt kalmıştır. Celi’nin istifinde de harfler birbirinden bağımsız gibi kalmış, hareke ve tezyinat işaretlerini başarılı bir şekilde dağıtamamıştır. Aynı asırda yaşayan celi sülüs üstadı hattat Mustafa Rakım’ın celi sülüs’te yaptığı atılım ve değişimin yanında, Mahmud Celaleddin’in celi anlayışı tutunamamıştır.
Sultan Abdülmecid’in, Mahmud Celaleddin’in talebesi Mehmed Tahir Efendi (?-1846)’nın talebesi olması sebebiyle bir ara bütün hattatlar padişah sevkiyle Mahmud Celaleddin Efendi yolunda eserler vermişlerse de, padişahın ölümü ile bu yol terkedilmiştir. Rakım ile Mahmud Celaleddin’in arasındaki farkla alakalı olarak, hattat Ömer Vasfi Efendi, Sami Efendi’den naklen şu hadiseyi anlatmış; “Vaktiyle İstanbul’un tanınmış hattatlarından biri Cuma günleri kendisinden celi dersi almaya gelen öğrencilerine Mustafa Rakım çığırı ile Mahmud Celaleddin çığırı arasındaki ayrılığı akla gelmeyen bir yolla anlatırmış. Bu yazı üstadının uzun boyu, uzun sakalı varmış. Ayağa kalkar, dimdik durur, sonra sakalını ileri doğru uzatıp, gözlerini açar, ileri atılır gibi durup “İşte Mustafa Rakım elifi” dermiş. Sonra sakinleşir, sakalını göğsünün üzerine dayar, gözlerini kapar “İşta Mahmud Celaleddin elifi” dermiş. Hattat Necmeddin Efendi, Rakım ile Mahmud Celaleddin arasındaki farkı, dinlerdeki mezhep ayrılığına benzetmiştir. İkisinin kaynağı da Şeyh ve Hafız Osman’a varır.
Mahmud Celaleddin Efendi’nin, Mushaf ve dua kitapları yanında, hilye ve kıt’a şeklinde eserleri de mevcuttur. Eyüp, Mihrişah Sultan Türbesi celi sülüs iç kuşak yazısı Mahmud Celaleddin Efendi’ye aittir. H.1245/1829 yılında vefat etmiş ve Eyüp Nişancı Şeyh Murad Dergahı’na defnedilmiştir. Mezartaşı kitabesi şöyledir:
Huve’l-Hayyu’l-Baki / Meşayih-i hattatinden
Cennetmekan merhum ve mağfur / Mahmud Celaleddin Efendi’nin
Ruhiçun el-Fatiha / Sene 1245
|
